การป้องกันการติดเชื้อไวรัสจากโรคไวรัสตับอักเสบเอที่ได้ผลดีและมีประสิทธิภาพวิธีหนึ่งก็คือ การฉีดวัคซีน เนื่องจากปัจจุบันนี้ยังไม่มีวิธีรักษาโรคไวรัสตับอักเสบ การฉีดวัคซีนจึงเป็นวิธีที่ง่ายและเหมาะสมที่สุดในการป้องกันตนเอง โดยเฉพาะผู้ที่มีความเสี่ยงต่อการได้รับเชื้อไวรัสตับอักเสบและผู้ที่มีปัญหาโรคตับควรได้รับวัคซีนตับอักเสบเอไว้เพื่อให้มีภูมิคุ้มกันต่อโรคตับอักเสบ
สารบัญเนื้อหา
ประเภทของวัคซีนไวรัสตับอักเสบเอ
วัคซีนไวรัสตับอักเสบเอ (Hepatitis A Vaccine) ที่ใช้ในการป้องกันโรคไวรัสตับอักเสบเอในประเทศไทย คือ วัคซีนเชื้อตาย (Killed Vaccine or Inactivated Vaccine) สามารถแบ่งได้เป็น 2 ประเภท คือ วัคซีนที่มีอะลูมิเนียมไฮดรอกไซด์ (Aluminium Hydroxide) เป็นสารเสริมฤทธิ์ในวัคซีน (Adjuvant) กับวัคซีนที่ใช้ไวโรโซม (Virosome) เป็นสารเสริมฤทธิ์ ไม่มีอะลูมิเนียมเนียมไฮดรอกไซด์
ชนิดของวัคซีน
วัคซีนที่มีส่วนประกอบของอะลูมิเนียมไฮดรอกไซด์เป็นสารเสริมฤทธิ์ อยู่ในรูปน้ำยาแขวนตะกอนของไวรัส (virus suspension) มีอยู่ 3 ชนิด คือ
-
Havrix
Havrix เป็นวัคซีนตับอักเสบเอชนิดแรก เข้าสู่ตลาดเมื่อปี ค.ศ. 1995 ผลิตโดยบริษัท GlaxoSmithKline (GSK) บริษัทยาจากสหราชอาณาจักร มีขนาดบรรจุปริมาณแอนติเจน 2 ขนาด คือ ขนาดสำหรับเด็ก 720 ยูนิต/0.5 มิลลิลิตร และขนาดสำหรับผู้ใหญ่ 1440 ยูนิต/มิลลิลิตร
-
Vaqta
Vaqta เป็นวัคซีนที่ผลิตโดยบริษัท Merck Sharp & Dohme (MSD) บริษัทยาจากสหรัฐอเมริกา มีขนาดบรรจุปริมาณแอนติเจน 2 ขนาด คือ ขนาดสำหรับเด็ก 720 ยูนิต/0.5 มิลลิลิตร และขนาดสำหรับผู้ใหญ่ 1440 ยูนิต/มิลลิลิตร
-
Avaxim
Avaxim เป็นวัคซีนที่ผลิตโดยบริษัท Sanofi Pasteur บริษัทยาประเทศฝรั่งเศส มีขนาดบรรจุปริมาณแอนติเจน 2 ขนาด คือ ขนาดสำหรับเด็ก 720 ยูนิต/0.5 มิลลิลิตร และขนาดสำหรับผู้ใหญ่ 1440 ยูนิต/0.5 มิลลิลิตร
วัคซีนไวโรโซม (Virosome) เป็นเปลือกของเชื้อไข้หวัดใหญ่ที่มีฮีแมกกลูตินิน (Hemagglutinin) ร่วมกับเชื้อไวรัสตับอักเสบที่ตายแล้วมาเกาะที่ผิว ทำให้เข้าเซลล์และกระตุ้นระบบภูมิคุ้มกันได้ดีขึ้น มีปฏิกิริยาเฉพาะที่น้อยกว่าวัคซีนที่มีอะลูมิเนียมเนียมไฮดรอกไซด์ วัคซีนประเภทนี้มี 1 ชนิด คือ
-
Epaxel
Epaxel เป็นวัคซีนที่ผลิตโดยบริษัท Crucell มีขนาดบรรจุปริมาณแอนติเจน 2 ขนาด คือ ขนาดสำหรับเด็ก 12 ยูนิต/0.25 มิลลิลิตร และขนาดสำหรับผู้ใหญ่ 24 ยูนิต/0.5 มิลลิลิตร
วิธีรับวัคซีน
ขนาดและปริมาณการได้รับวัคซีนไวรัสตับอักเสบเอ |
|||||
วัคซีน | อายุ (ปี) | ขนาด (ยูนิต) | ปริมาณ (มิลลิลิตร) | จำนวนครั้ง | ระยะห่าง ระหว่างเข็ม |
Havrix | 1-18 | 720 | 0.5 | 2 | 6-12 เดือน |
19 ปี ขึ้นไป | 1440 | 1 | 2 | 6-12 เดือน | |
Vaqta | 1-18 | 25 | 0.5 | 2 | 6-18 เดือน |
19 ปี ขึ้นไป | 50 | 1 | 2 | 6-18 เดือน | |
Avaxim | 1-15 | 80 | 0.5 | 2 | 6-12 เดือน |
16 ปี ขึ้นไป | 160 | 0.5 | 2 | 6-12 เดือน | |
Epaxal | 1-16 | 12 | 0.25 | 2 | 6-12 เดือน |
17 ปี ขึ้นไป | 24 | 0.5 | 2 | 6-12 เดือน |
อาการข้างเคียง
ผลข้างเคียงที่เกิดขึ้นได้จากการรับวัคซีนมีน้อยมาก อาจมีอาการบ้างดังนี้
- ปวดหรือบวมบริเวณที่ได้รับการฉีดวัคซีน
- มีไข้ อ่อนเพลีย
- คลื่นไส้ เบื่ออาหาร
- ปวดหัว รู้สึกครั่นเนื้อครั่นตัว
วัคซีนไวรัสตับอักเสบเอ เป็นวัคซีนที่จะช่วยป้องกันการติดเชื้อไวรัสที่ทำให้เกิดอาการอักเสบในตับ ทั้งนี้ภูมิคุ้มกันโรคไวรัสตับอักเสบเอจะเกิดขึ้นเต็มที่หลังจากได้รับวัคซีน 2-4 สัปดาห์ วัคซีนเข็มแรกจะมีระยะเวลาในการป้องกันโรค 1 ปี เมื่อฉีดวัคซีนเข็มที่สอง ร่างกายจะได้รับการกระตุ้นให้สร้างภูมิคุ้มกันเพิ่มขึ้น สามารถช่วยป้องกันโรคได้ 94-100% เป็นระยะเวลานานอย่างน้อย 16-25 ปี
เรียบเรียงข้อมูลจาก
- สถาบันวัคซีนแห่งชาติ (องค์การมหาชน) – National Vaccine Institute
- สถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์สาธารณสุข กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข
- คณะกรรมการองค์การพัฒนาเอกชนด้านเอดส์ (กพอ.)