วัคซีนไวรัสตับอักเสบเอ ประเภทของวัคซีน วิธีรับวัคซีน อาการข้างเคียง

การป้องกันการติดเชื้อไวรัสจากโรคไวรัสตับอักเสบเอที่ได้ผลดีและมีประสิทธิภาพวิธีหนึ่งก็คือ การฉีดวัคซีน เนื่องจากปัจจุบันนี้ยังไม่มีวิธีรักษาโรคไวรัสตับอักเสบ การฉีดวัคซีนจึงเป็นวิธีที่ง่ายและเหมาะสมที่สุดในการป้องกันตนเอง โดยเฉพาะผู้ที่มีความเสี่ยงต่อการได้รับเชื้อไวรัสตับอักเสบและผู้ที่มีปัญหาโรคตับควรได้รับวัคซีนตับอักเสบเอไว้เพื่อให้มีภูมิคุ้มกันต่อโรคตับอักเสบ

ประเภทของวัคซีนไวรัสตับอักเสบเอ

วัคซีนไวรัสตับอักเสบเอ (Hepatitis A Vaccine) ที่ใช้ในการป้องกันโรคไวรัสตับอักเสบเอในประเทศไทย คือ วัคซีนเชื้อตาย (Killed Vaccine or Inactivated Vaccine) สามารถแบ่งได้เป็น 2 ประเภท คือ วัคซีนที่มีอะลูมิเนียมไฮดรอกไซด์ (Aluminium Hydroxide) เป็นสารเสริมฤทธิ์ในวัคซีน (Adjuvant) กับวัคซีนที่ใช้ไวโรโซม (Virosome) เป็นสารเสริมฤทธิ์ ไม่มีอะลูมิเนียมเนียมไฮดรอกไซด์

ชนิดของวัคซีน

วัคซีนที่มีส่วนประกอบของอะลูมิเนียมไฮดรอกไซด์เป็นสารเสริมฤทธิ์ อยู่ในรูปน้ำยาแขวนตะกอนของไวรัส (virus suspension) มีอยู่ 3 ชนิด คือ

1. Havrix

   Havrix เป็นวัคซีนตับอักเสบเอชนิดแรก เข้าสู่ตลาดเมื่อปี ค.ศ. 1995 ผลิตโดยบริษัท GlaxoSmithKline (GSK) บริษัทยาจากสหราชอาณาจักร มีขนาดบรรจุปริมาณแอนติเจน 2 ขนาด คือ ขนาดสำหรับเด็ก 720 ยูนิต/0.5 มิลลิลิตร และขนาดสำหรับผู้ใหญ่ 1440 ยูนิต/มิลลิลิตร

2. Vaqta

   Vaqta เป็นวัคซีนที่ผลิตโดยบริษัท Merck Sharp & Dohme (MSD) บริษัทยาจากสหรัฐอเมริกา มีขนาดบรรจุปริมาณแอนติเจน 2 ขนาด คือ ขนาดสำหรับเด็ก 720 ยูนิต/0.5 มิลลิลิตร และขนาดสำหรับผู้ใหญ่ 1440 ยูนิต/มิลลิลิตร

3. Avaxim

   Avaxim เป็นวัคซีนที่ผลิตโดยบริษัท Sanofi Pasteur บริษัทยาประเทศฝรั่งเศส มีขนาดบรรจุปริมาณแอนติเจน 2 ขนาด คือ ขนาดสำหรับเด็ก 720 ยูนิต/0.5 มิลลิลิตร และขนาดสำหรับผู้ใหญ่ 1440 ยูนิต/0.5 มิลลิลิตร

วัคซีนไวโรโซม (Virosome) เป็นเปลือกของเชื้อไข้หวัดใหญ่ที่มีฮีแมกกลูตินิน (Hemagglutinin) ร่วมกับเชื้อไวรัสตับอักเสบที่ตายแล้วมาเกาะที่ผิว ทำให้เข้าเซลล์และกระตุ้นระบบภูมิคุ้มกันได้ดีขึ้น มีปฏิกิริยาเฉพาะที่น้อยกว่าวัคซีนที่มีอะลูมิเนียมเนียมไฮดรอกไซด์ วัคซีนประเภทนี้มี 1 ชนิด คือ

1. Epaxel

   Epaxel เป็นวัคซีนที่ผลิตโดยบริษัท Crucell มีขนาดบรรจุปริมาณแอนติเจน 2 ขนาด คือ ขนาดสำหรับเด็ก 12 ยูนิต/0.25 มิลลิลิตร และขนาดสำหรับผู้ใหญ่ 24 ยูนิต/0.5 มิลลิลิตร

วิธีรับวัคซีน

ขนาดและปริมาณการได้รับวัคซีนไวรัสตับอักเสบเอ
วัคซีน	อายุ (ปี)	ขนาด (ยูนิต)	ปริมาณ (มิลลิลิตร)	จำนวนครั้ง	ระยะห่าง ระหว่างเข็ม
Havrix	1-18	720	0.5	2	6-12 เดือน
	19 ปี ขึ้นไป	1440	1	2	6-12 เดือน
Vaqta	1-18	25	0.5	2	6-18 เดือน
	19 ปี ขึ้นไป	50	1	2	6-18 เดือน
Avaxim	1-15	80	0.5	2	6-12 เดือน
	16 ปี ขึ้นไป	160	0.5	2	6-12 เดือน
Epaxal	1-16	12	0.25	2	6-12 เดือน
	17 ปี ขึ้นไป	24	0.5	2	6-12 เดือน

อาการข้างเคียง

ผลข้างเคียงที่เกิดขึ้นได้จากการรับวัคซีนมีน้อยมาก อาจมีอาการบ้างดังนี้

• ปวดหรือบวมบริเวณที่ได้รับการฉีดวัคซีน
• มีไข้ อ่อนเพลีย
• คลื่นไส้ เบื่ออาหาร
• ปวดหัว รู้สึกครั่นเนื้อครั่นตัว

วัคซีนไวรัสตับอักเสบเอ เป็นวัคซีนที่จะช่วยป้องกันการติดเชื้อไวรัสที่ทำให้เกิดอาการอักเสบในตับ ทั้งนี้ภูมิคุ้มกันโรคไวรัสตับอักเสบเอจะเกิดขึ้นเต็มที่หลังจากได้รับวัคซีน 2-4 สัปดาห์ วัคซีนเข็มแรกจะมีระยะเวลาในการป้องกันโรค 1 ปี เมื่อฉีดวัคซีนเข็มที่สอง ร่างกายจะได้รับการกระตุ้นให้สร้างภูมิคุ้มกันเพิ่มขึ้น สามารถช่วยป้องกันโรคได้ 94-100% เป็นระยะเวลานานอย่างน้อย 16-25 ปี

เรียบเรียงข้อมูลจาก

• สถาบันวัคซีนแห่งชาติ (องค์การมหาชน) – National Vaccine Institute
• สถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์สาธารณสุข กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข
• คณะกรรมการองค์การพัฒนาเอกชนด้านเอดส์ (กพอ.)