แอลกอฮอล์ (Alcohol) คือ สารประกอบอินทรีย์ที่เป็นอนุพันธ์ของสารประกอบไฮโดรคาร์บอนชนิดหนึ่ง มีหมู่ไฮดรอกซิล (Hydroxyl (-OH)) ต่อกับอะตอมคาร์บอนของหมู่แอลคิลหรือหมู่ที่แทนที่แอลคิล มีลักษณะเป็นของเหลว แอลกอฮอล์ที่มีความเข้มข้นเหมาะสมจะมีคุณสมบัติในการทำลายเชื้อโรคได้ดี การใช้แอลกอฮอล์หรือแอลกอฮอล์เจลเพื่อฆ่าเชื้อโรค จึงเป็นอีกหนึ่งวิธีที่จะช่วยจัดการกับเชื้อโคโรน่าไวรัส 2019 (COVID-19) ได้ ทั้งนี้ต้องเลือกให้ถูกประเภทและใช้อย่างถูกวิธีจึงจะปลอดภัยและได้ประสิทธิภาพที่สุด
สารบัญเนื้อหา
ประเภทของแอลกอฮอล์
เอทิลแอลกอฮอล์ (Ethyl Alcohol)
เอทิลแอลกอฮอล์ หรือเอทานอล เป็นของเหลว ไม่มีสี ไม่มีกลิ่น ระเหยและติดไฟง่าย มีคุณสมบัติในการฆ่าเชื้อโรค มักนำมาผสมในเครื่องดื่ม และยาสำหรับล้างแผล แอลกอฮอล์ล้างแผลส่วนใหญ่จะผสมสีสังเคราะห์สีฟ้า (Brilliant Blue FC) เพื่อให้แตกต่างจากสีของเครื่องดื่ม ป้องกันการเข้าใจผิด และเพื่อให้ง่ายต่อการสังเกต
เอทิลแอลกอฮอล์ที่มีความเข้มข้น 60-90% จะมีประสิทธิภาพในการทำลายเชื้อโรคได้ดี สามารถทำลายเชื้อไวรัสชนิดที่มีชั้นไขมันหุ้มได้หลายชนิด และทำลายเชื้อไวรัสที่ไม่มีเปลือกหุ้มบางชนิดได้ การใช้แอลกอฮอล์ชนิดนี้จะทำให้ผิวแห้งเล็กน้อย แต่ไม่ทำให้ระคายเคือง หากต้องการใช้แอลกอฮอล์ฆ่าเชื้อบนแผล ควรเช็ดบริเวณรอบนอกของแผลเท่านั้น หากเทลงแผลสดจะเป็นอันตรายต่อเนื้อเยื่อ และทำให้แผลหายช้า ถ้าต้องการทำความสะอาดแผลควรล้างด้วยน้ำเกลือ
ไอโซโพรพิลแอลกอฮอล์ (Isopropyl Alcohol หรือ IPA)
ไอโซโพรพิลแอลกอฮอล์ หรือไอโซโพรพานอล เป็นแอลกอฮอล์ที่มีคุณสมบัติในการฆ่าเชื้อโรค มีลักษณะเป็นของเหลว ไม่มีสี มีกลิ่นเล็กน้อย ระเหยและติดไฟได้ มักจะผสมสีสังเคราะห์สีฟ้าด้วยเหตุผลเดียวกับเอทิลแอลกอฮอล์ คือ เพื่อให้สังเกตง่ายว่าเป็นแอลกอฮอล์ล้างแผล ไอโซโพรพิลแอลกอฮอล์ที่มีความเข้มข้น 60-90% จะมีประสิทธิภาพในการทำลายเชื้อโรคได้ดี โดยทำลายไวรัสชนิดที่มีชั้นไขมันหุ้มได้ แต่ไม่สามารถทำลายไวรัสที่ไม่มีชั้นไขมันหุ้ม
การใช้แอลกอฮอล์ชนิดนี้จะส่งผลเสียต่อร่างกายเล็กน้อย หากสัมผัสผิวจะทำให้ผิวแห้งแตก เกิดผื่นและระคายเคือง ปัจจุบันนี้แอลกอฮอล์ล้างแผลส่วนใหญ่จะใช้เอทิลแอลกอฮอล์แทนไอโซโพรพิลแอลกอฮอล์แล้ว เนื่องจากมีความปลอดภัยกว่า ส่วนไอโซโพรพิลจะใช้ในการทำความสะอาดอุปกรณ์ และใช้เป็นตัวทำละลายในโรงงานอุตสาหกรรม
เมทิลแอลกอฮอล์ (Methyl Alcohol)
เมทิลแอลกอฮอล์ หรือเมทานอล เป็นของเหลใส ไม่มีสี ระเหยและติดไฟง่าย เป็นแอลกอฮอล์ที่ใช้ในอุตสาหกรรม สามารถดูดซึมผ่านผิวหนังได้ แอลกอฮอล์ชนิดนี้อันตรายมาก ไม่ควรนำมาใช้กับร่างกายโดยเด็ดขาด หากสูดดมเข้าไปจะทำให้เกิดการระคายเคืองตา จมูก ลำคอ ทางเดินหายใจ หากสัมผัสถูกผิวหนังจะทำให้ผิวหนังแห้ง แตก และเกิดผื่นแดง หากดื่มกินเข้าไปจะเกิดการระคายเคืองต่อปาก ลำคอ ทำให้เกิดอาการปวดหัว ปวดท้อง คลื่นไส้ อาเจียน หากได้รับปริมาณมากๆ อาจส่งผลให้ตาบอด หรือร้ายแรงถึงขั้นเสียชีวิตได้
แอลกอฮอล์แบบไหนใช้ฆ่าเชื้อโคโรน่าไวรัส 2019 ได้
โคโรน่าไวรัส 2019 (COVID-19) เป็นเชื้อไวรัสที่มีเปลือกหุ้ม (envelope) ดังนั้นทั้งเอทิลแอลกอฮอล์ และไอโซโพรพิลแอลกอฮอล์จึงมีประสิทธิภาพในการทำลายเชื้อได้ดี แอลกอฮอล์ที่สามารถฆ่าเชื้อไวรัสนี้ได้ต้องมีความเข้มข้นตั้งแต่ 60% ขึ้นไป เอทิลแอลกอฮอล์และไอโซโพรพิลแอลกอฮอล์ความเข้มข้น 70% จะมีประสิทธิภาพดีที่สุดในการฆ่าเชื้อ หากต้องการเลือกซื้อแอลกอลฮอล์ฆ่าเชื้อหรือเจลแอลกอฮอล์ล้างมือควรเลือกซื้อที่มีส่วนผสมของแอลกอฮอล์เข้มข้น 70% เช่นกัน จึงจะได้ผลดีที่สุด และใช้สำหรับภายนอกเท่านั้น
การใช้แอลกอฮอล์ 95% นั้นไม่เหมาะสมที่จะนำมาใช้ในการฆ่าเชื้อโรค ถึงแม้ว่าจะมีความเข้มข้นมากกว่าก็ตาม เพราะแอลกอฮอล์ที่มีความเข้มข้น 95% จะระเหยรวดเร็วมากกว่าแอลกอฮอล์ 70% และเนื่องจากมีปริมาณน้ำน้อยมาก จึงทำให้ไม่สามารถดูดซึมผ่านเยื่อหุ้มผนังเซลล์ของเชื้อโรคได้ อีกทั้งยังทำให้ผิวแห้ง และระคายเคืองด้วย
ใช้เมทิลแอลกอฮอล์ฆ่าเชื้อโรคได้ไหม
ไม่ได้ และห้ามใช้เมทิลแอลกอฮอล์เพื่อฆ่าเชื้อโรคโดยเด็ดขาด แอลกอฮอล์ชนิดนี้เป็นพิษต่อร่างกายมาก และสามารถดูดซึมผ่านผิวหนังได้ หากสัมผัส สูดดม หรือดื่มกินเข้าไปอาจส่งผลรุนแรงถึงขั้นทำให้เสียชีวิต ถ้าต้องการเลือกเจลแอลกอฮอล์ล้างมือควรตรวจสอบส่วนประกอบให้ดีว่าเป็นแอลกอฮอล์ชนิดใด หากเป็นเมทิลแอลกอฮอล์ห้ามใช้เด็ดขาด
ดื่มแอลกอฮอล์ป้องกันโรคได้รึเปล่า
หลายคนมีความเชื่อผิดๆ ว่าการดื่มแอลกอฮอล์จะช่วยฆ่าเชื้อไวรัสนี้ได้ แต่ความจริงแล้วไม่ว่าจะเป็นเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ทั่วไป หรือแอลกอฮอล์ล้างแผลอย่างเอทิลแอลกอฮอล์ หรือไอโซโพรพิลแอลกอฮอล์ ก็ไม่สามารถช่วยในการป้องกันหรือฆ่าเชื้อโรคได้ เพราะไวรัสโคโรน่า 2019 เป็นเชื้อที่ติดได้ผ่านระบบทางเดินหายใจ การดื่มเข้าไปจึงไม่สามารถจัดการกับเชื้อไวรัส หากดื่มแอลกอฮอล์ล้างแผลเข้าไปจะทำให้เกิดผลเสียต่อร่างกาย ทำให้กระเพาะอาหารเป็นแผล และอาจเสียชีวิต จึงไม่ควรดื่มเลยเด็ดขาด
การใช้แอลกอฮอล์หรือเจลแอลกอฮอล์ฆ่าเชื้อโรคเป็นหนึ่งในวิธีที่สามารถจัดการกับเชื้อไวรัส ทั้งจากการฆ่าเชื้อบนอุปกรณ์ต่างๆ และการฆ่าเชื้อที่อยู่บนมือ แต่การใช้แอลกอฮอล์บ่อยอาจส่งผลให้มือแห้ง และแอลกอฮอล์ก็ไม่สามารถชะล้างคราบสกปรกและสารเคมีออกได้ วิธีที่ง่ายและดีที่สุดในการป้องกันโรคคือการล้างมือด้วยสบู่อยู่สม่ำเสมอ การใช้แอลกอฮอล์ล้างมือควรทำเมื่อไม่เมื่อสะดวกล้างมือด้วยน้ำเปล่าจะดีกว่า