โรคระบาด “สัตว์สู่คน” ที่ไม่ควรมองข้าม
ในยุคปัจจุบันนี้เรื่องของโรคบะบาดระว่า “สัตว์สู่คน” นั้นมีแนวโน้มสูงขึ้นเรื่อยๆหลายคนอาจจะยังไม่รู้ว่ามีโรคอะไรบ้างโรคของสัตว์สามารถติดต่อกับผู้คนได้อย่างไร และเราควรระวังโรคสัตว์ชนิดใดบ้าง วันนี้ มีข้อมูลมาฝากกันค่ะ
โรคจากสัตว์สู่คน
ศาสตราจารย์ดร. ธีระวัฒน์ เหมะจุฑา หัวหน้าศูนย์วิทยาศาสตร์โรคอุบัติใหม่ คณะแพทยศาสตร์จุฬาลงกรณ์สภากาชาดไทย อธิบายว่าจากโรคสัตว์สามารถที่จะติดต่อผู้คนได้ จากสัตว์ใกล้ ตัวอย่าง สุนัข แมว และแมลง เช่นยุง ริ้นและโรคติดเชื้อต่างๆ ยังมีแบคทีเรียและเชื้อโรคแปลก ๆ อีกมากมาย
การติดต่อของโรคสัตว์กับคน
มีหลายวิธีในการติดต่อสัตว์สู่มนุษย์
1.สัมผัสกับสัตว์ที่เป็นโรคหรือ เป็นพาหะ เช่น ค้างคาว หนู
2.สัมผัสกับเชื้อโรคหรือมูลสัตว์
3.ถูกกัดโดยสัตว์ที่ป่วย เช่น สุนัข แมว หรือกระต่าย
4.การบริโภคโรคสัตว์ที่เป็นเชื้อโรค เช่น นก หนู หนู วัว ควาย ทั้งจากการบริโภคโดยตรงจากเนื้อสัตว์และการปรุงอาหารด้วยมือของเราเอง ฝุ่นละอองฝุ่นจากเนื้อสัตว์และของเหลวต่าง ๆ ในเนื้อสัตว์อาจเข้าสู่เยื่อบุของร่างกายเช่นหายใจเข้าทางจมูก หรือใช้นิ้วจับเนื้อสัตว์มาบดขยี้ เป็นต้น
***สัตว์เหล่านี้อาจป่วย หรือไม่มีอาการผิดปกติเลยเพราะอาจเป็นสัตว์ที่มีโรคหรือเป็นแค่พาหะนำโรคเพียงอย่างเดียว
ตัวอย่างโรคจากสัตว์สู่คน
-Nipah โรคไข้สมองอักเสบ (ค้างคาว)
-โบทูลิซึม (วัว, สุนัข, ม้า, นก)
-โรคระบาด (สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมเกือบทั้งหมดรวมถึงสัตว์ปีกบางชนิด)
-เวิร์ม, แผลหนองแมลงวัน (แมลงวัน)
-พยาธิแส้ม้า(สุนัขบ้านและสุนัขป่า)
-Toxoplasmosisท็อกโซพลาสโมซิส (แมว, แกะ, แพะ, หมู, สุนัข)
– Cryptococois (วัว, คุ้ยเขี่ยสุนัข, หนูตะเภา, ม้า, แกะ, แพะ, หมู, ลามะและสัตว์อื่น ๆ )
-Roundworm พยาธิตัวกลม (สุนัขแมว)
-Lichmania ลิชมาเนีย (สุนัข, โคโยตี้, สุนัขจิ้งจอก, สัตว์, แทะ, แมว, ม้า)
-โรคจากการเคลื่อนไหวของตัวอ่อนปรสิต (สุนัขหมูกระต่ายกระต่ายแกะวัวลิงไก่ไก่ป่าไก่แมวน้ำและสัตว์อื่น ๆ )
-Hookworm พยาธิปากขอ (สุนัขแมว)
-ไข้หวัดนก (สัตว์ปีก)
-ไวรัสสมองอักเสบเวสต์ไนล์ (ค้างคาว ม้า แมว สุนัข กระรอก กระต่าย จระเข้ และผู้คน)
-ไข้ทรพิษลิง ฝีดาษลิง (ลิงและสัตว์ฟันแทะจำนวนมาก)
-โรคพิษสุนัขบ้า (สุนัข แมว วัว ควาย ม้า และสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมทุกชนิด)
-นิวคาสเซิล (ไก่งวง เป็ด ห่าน นกแก้ว นกพิราบ และนกกาน้ำ)
-โรคไข้สมองอักเสบญี่ปุ่น (ม้า ลา หมู วัว ควาย แกะ แพะ สุนัข แมว สัตว์ป่าสัตว์เลื้อยคลานสัตว์สะเทินน้ำสะเทินบกและนก)
-ติดเชื้อไวรัส Hendra เชื้อไวรัสเฮนดรา (ม้า, ค้างคาว, แมว, หนูตะเภา, สุนัข, กระต่าย, ไก่)
-ติดเชื้อไวรัส Hantanเชื้อไวรัสฮันตา (สัตว์ฟันแทะ เช่น หนูที่อาศัยอยู่ในป่า)
-ไข้หวัดใหญ่ (นก หมู ม้า สัตว์ฟันแทะและแมว)
-Streptococcus สเตรปโทคอกโคสิส (ม้า, หนูตะเภา, หมู, สุนัข, แมว, ปลา, ลิง, วัว, แกะ, แพะ, เฟอร์เรต และสัตว์ปีก)
-ไข้ Q (แกะ, แพะ, วัว, สุนัข, แมว, กระต่าย, ม้า, หมู, อูฐ, ควาย, หนูและนกบางตัว)
-โรคระบาดกาฬโรค (กระรอก, วัว, หนู, แมว, กระต่าย, สัตว์ป่าที่กินแพะแกะและอูฐ)
-ลายม์ (เห็บสุนัข, ม้า, วัว, กวางหางขาว, หนู, กระรอกสีเทาและแรคคูน)
-เลปโทสไปรา Leptospiros (วัว, แกะ, แพะ, หมู, หมู, สุนัข, แมวและสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมที่อาศัยอยู่ในทะเล)
-ติดเชื้อ E. coli เชื้ออีโคไล (วัว, แกะ, หมู, กวาง, สุนัขและสัตว์ปีก)
-วัวบ้า (วัว, แกะ, แพะ, หมู, มิงค์, หนู, ลิงและบ้างชนิด)
อาการเมื่อติดเชื้อในสัตว์
ส่วนใหญ่อาการของการติดเชื้อจากสัตว์มีดังนี้
1.มีไข้
2.ปวดกล้ามเนื้อปวดข้อ
3.โรคปอดบวม หรือปอดอักเษ
4.โรคไต / ตับอักเสบ
อันตรายจากโรคติดต่อจากสัตว์สู่คน
แต่ละโรคอาจมีอาการต่าง ๆ ของโรคที่ไม่เหมือนกัน แต่อันตรายที่เกิดขึ้นกับคนที่ติดเชื้อจากสัตว์ หรือจากผู้ป่วยรายอื่นที่ติดเชื้อในสัตว์ ความรุนแรงของโรคซึ่งอาจเป็นไวรัสแบคทีเรียหรือการติดเชื้ออื่น ๆ ที่ต้องได้รับการรักษาทันทีก่อนที่จะแพร่กระจายไปยังอวัยวะอื่น ๆ และรักษาไม่ทัน
การวินิจฉัยโรคจากสัตว์สู่คน
เนื่องจากกลุ่มของโรคจากสัตว์สู่คนนั้นค่อนข้างกว้าง แต่เราสามารถแบ่งออกเป็นหลายกลุ่มตามเชื้อโรค หรือแบคทีเรีย ที่ทำให้เกิดอาการ ดังนั้นการวินิจฉัยจึงจำเป็นต้องมีประวัติของคนไข้ว่าเคยมีการสัมผัสกับสัตว์บางชนิดก่อนที่จะป่วย รวมถึงการสัมผัสหรือใกล้ชิดกับคนที่มีอาการป่วยหรือไม่เพื่อทำการตรวจเลือดหรือคัดหลั่งเพื่อค้นหาสาเหตุของโรค
ปัจจุบันโรคจากสัตว์สู่คน อยู่ในความควบคุมของรัฐบาลแบบใกล้ชิด และยังไม่เคยมีรายงานการติดเชื้อของสัตว์จากคนสู่คนที่ควบคุมสถานการณ์ไม่ได้มาก่อน หากมีข้อสงสัย หรือต้องการสอบถามเกี่ยวกับการระบาดของโรคติดเชื้อจากสัตว์สู่คนสามารถติดต่อได้โดยตรงที่ศูนย์วิทยาศาสตร์โรคติดต่อ คณะแพทยศาสตร์จุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย
